A
Het dorp Moxhe
1
Vertrek: de kerk van Moxhe
B
De Sint-Gangulphuskerk
C
De wijngaard en de fontein
D
De Kapel van de Heilige Verlosser
2
De brug over de Mehaigne – begin van het pad van de Mouhagne (E)
E
Het pad van de Mouhagne
F
De molen van Moxhe
G
De 'Basse-Chaussée'
3
De N80
H
Het kerkhof van Moxhe
I
De hoeve Hobé
A
Het dorp Moxhe
Dit is een oud Haspengouws dorp reeds in 1085 vermeld. In de middeleeuwen had het dorp de particulariteit aan de grenzen van het territorium van het Graafschap Namen, het Prinsbisdom Luik en het Hertogdom Brabant te liggen. Het gehucht Moxheron behoorde tot Brabant en Moxhe was verdeeld tussen Namen en Luik. In de 19de eeuw zal de bevolking aanzienlijk toenemen.
Een groot gedeelte van de traditionele woningen dateren van deze periode. Op het parcours zal u vierkantshoeven tegenkomen maar ook oudere hoevetjes met lange gevels die in plaatselijk materiaal zijn opgetrokken: baksteen, natuursteen en, eigen aan het dorp, silex!
1
Vertrek: de kerk van Moxhe
Rug naar de kerk gekeerd (B) daalt u de 'rue du Curé' rechts af. Twee straten rechts laten liggen en dan langs weiden, een aangelegde fontein en een wijngaard (C) lopen. Steeds rechtdoor gaan. Wanneer u bij een 'X'-vormig kruispunt komt, moet u rechtdoor gaan richting Ambresin en Molen van Moxhe.
De wandeling volgt nog steeds de 'rue du Curé'. Bij een kruising aangekomen waar het kapelletje van de Heilige Verlosser staat (D), neemt u links de 'rue des Wérihets' om voorbij de hoeve van de 'Solive' te lopen en bij een 'T'-vormig kruispunt te komen. Neem hier rechts een betonnen pad dat tot aan de Mehaigne gaat.
B
De Sint-Gangulphuskerk
De oude kerk die nu verdwenen is (met haar versterkte toren) bevond zich aan de andere kant van de huidige N80, op Luiks grondgebied. Het was een bijkerk van Avennes. Deze middeleeuwse kerk die in de Franse en Hollandse periode niet werd onderhouden, was bouwvallig geworden en was ook te klein. Een nieuwe kerk werd dus in 1859 op dezelfde plaats opgetrokken.
C
De wijngaard en de fontein
De fontein staat in de 'rue du Curé', in de wijk Moxheron. Vroeger was het een bron die een vijvertje bevoorraadde. Deze bron, bevoorraad door 3 captaties in de berm die er overhangt, werd rond 1979 als fontein aangelegd. Juist na de fontein zal u een wijngaard zien. Het is de 'Clos de la Fontaine'. De wijngaard met Chardonnay wijn is één van de 23 stopplaatsen op de Wijnroute in de provincie Luik.
D
De Kapel van de Heilige Verlosser
Deze kapel die uit het midden van de 19de eeuw dateert, bevindt zich op de kruising van de 'rue du Curé' en de 'rue des Wéhirets'. Indertijd sloeg een span van drie krachtige Haspengouwse trekpaarden op hol in de holle weg die Moxheron met de Romeinse Kassei verbindt. De radeloze boer beloofde toen een kapel te laten bouwen als hij zijn precieus span kon redden. Zijn wens werd vervuld en de kapel werd op het binnenhof van de boederij gebouwd.
Al vlug ontstond er een ware cultus in het dorp en omgeving en Paasmaandag werd sindsdien een feestdag in de wijk. In draf of in galop draaien de forse trekpaarden meerdere keren rond de 'Heilige Verlosser' om hem bescherming te vragen. Sinds de jaren 1960, om de traditie in ere te houden, wijdt een pastoor ook de tractors, de camions, de auto’s en alle andere voertuigen…
2
De brug over de Mehaigne – begin van het pad van de Mouhagne (E)
Loop de brug over (informatief paneel) en neem rechts het mooie pad dat langs de Mehaigne loopt. Op dit bucolisch parcours zal u drie vlondertjes zien die vochtige grachten overbruggen.
Als het parcours wat bosachtiger wordt, ziet u links een weg die van Avin komt (Wandeling van de Bronnen – blauwe rechthoek). Loop rechtdoor.
Zicht op het kasteel van Avin.
Bij de volgende kruising rechts draaien om bij een kleine weg te komen (pad van 'la Meunerie').
Links brengt deze rustige weg u bij de oude molen van Moxhe (F) en komt dan bij een drukkere weg waar u rechts moet stijgen. De weg verlaat het dorp Moxhe en daar waar hij naar rechts draait, moet u, via een weg, rechtdoor op het plateau gaan (G).
Loop (nog eens) voorbij de hoeve van de 'Solive' en ga rechtdoor, daal wat af tussen de indrukwekkende wanden van een holle weg. Bij een viertakkig kruispunt, ter hoogte van een elektriciteitscabine, rechtdoor gaan om al vlug opnieuw op het agrarisch plateau te komen. Deze weg loopt verder tot bij een weg die bij een kruising komt en rechtdoor verdergaat (rechts een paneel 'arrêt du train').
Bij de volgende kruising, de 'rue Marcel Royer' rechts afdalen. Ter hoogte van het nr. 8 rechts, links steil naar boven gaan in een smalle straat met plaatselijk verkeer. Rechtdoor zal u voorbij de feestzaal en de school van Moxhe gaan. Verder komt u bij de N80.
E
Het pad van de Mouhagne
Dit pad dat de oevers van de Mehaigne volgt, werd aangelegd door de VZW 'Moxhe au Fil de l’Eau' in samenwerking met de eigenaars van de gronden en het Gemeentelijk plan voor Natuurontwikkeling van Hannuit. Om dit pad aan te leggen werd een omheining van bij de 1800 bomen en struiken langs de oevers geplant. Het doel is een site met grote biologische interesse tot zijn recht te laten komen en de rivier net als de mooie landschappen waar ze doorheen vloeit, met alle respect, bekend te maken. Wij danken u reeds bij voorbaat om uw hond aan de lijn te houden en de vogelfauna die op de vochtige vlakten nestelt, niet te storen.
F
De molen van Moxhe
Gebouwd op het einde van de 19de eeuw, heeft de graanmolen tot in 1955 dienst gedaan. Het is nu een privé-woning geworden met meerdere gastenkamers. De site is één van de meest bucolische van de entiteit Hannuit. Zelfs al is het originele mechanisme van de molen verdwenen, werd er in 2017 toch een nieuw licht rad geplaatst dat, op het ritme van het water, blijft verder draaien.
G
De 'Basse-Chaussée'
Het dorp Moxhe strekt zich uit over bijna vier kilometer langs de tamelijk steile linkeroever van de Mehaigne. De kamlijn volgt de 'grote' Romeinse kassei die Bavik met Keulen verbond.
Op halve hoogte is er een grazige weg die uitloopt in de 'rue Basse-Chaussée'. Deze weg ontdubbelt de Romeinse Kassei al sinds de middeleeuwen.
3
De N80
Let op en wees voorzichtig bij het oversteken van het zebrapad rechts op deze gevaarlijke weg.
Aan de overkant gaat de wandeling verder via een steeg die op een drukkere weg uitkomt die u links kort moet volgen. Al vlug, ter hoogte van een oude boerderij met lange gevel en een put, neemt u rechts een pad tussen hagen.
U komt uit op een weg waar u links moet stijgen tot bij het kerkhof van Moxhe. Hier (H) draait de weg naar rechts tussen recente constructies. Wat verder, aan de rand van de agglomeratie, laat u een weg links liggen en draait u rechts om tot bij een 'Y' te komen. U gaat hier opnieuw naar rechts om het dorp te bereiken ('rue del Gotch').
Ga tot bij een viertakkig kruispunt ter hoogte van een oude vierkantshoeve met een indrukwekkende toren in silex opgetrokken (I). Rechts komt u aan de N80. Wees voorzichtig bij het oversteken (geen zebrapad). Aan de andere kant brengt de 'rue du Curé' u weer terug bij uw vertrekpunt.
H
Het kerkhof van Moxhe
Vanaf het kerkhof heeft men een uitgestrekt zicht. Recht voor u, op de andere oever van de vallei, stijgt de 'rue de Namur' geleidelijk en scheidt de dorpen Avin (rechts) en Ciplet (links). Links in de vallei van de Mehaigne die steeds dieper richting Maas gaat, staan de eerste huizen van Avennes. In de verte, bij helder weer, tekenen de windmotors van Vinalmont en de waterdampvoluten van de kerncentrale van Tihange zich in de hemel af.
I
De hoeve Hobé
Vroegere versterkte vierkantshoeve met een ronde toren in silex opgetrokken, daterend uit de 17de eeuw. Ze was voorzien van defensieve schietgaten en ingangen tot de duiventil. Beschouwd als het neerhof van een oud domein, zou de aanwezigheid van de duiventil en het aantal openingen verband houden met het aantal bebouwde ha grond waarover de hoeve beschikte.