Oreye - Oerle

De rivier Geer (Jeker) vloeit door Oreye/Oerle en de Romeinse heirweg Bavay-Cologne, loopt er dwars door het dorp. Eens was dit gehucht een substantieel landgoed behorende aan de abdij van Sint-Truiden, tijdens de Hoge-middeleeuwen. De Benedictijnse monniken van deze abdij hadden namelijk de heerlijkheid en landerijen al lange tijd verworven. Maar het is de raffinaderij van het gehucht die het vooral onderscheidt van andere dorpen in Haspengouw. Gevestigd aan de Geer schijnt het dorp zich uit te spreiden langs de oevers van de rivier, de Otrange/Wouteringen buur als verlengsel nemende. De Saint-Clément kerk (Sint Clemens) en diens versterkte toren, een oude molen en de kasteelhoeve van de vroegere burcht blijven hier waardevolle toeristische trekpleisters.

De dorpen

In Otrange/Wouteringen ontdekt men de gelijkwaardige levenssfeer van dorpen langs de Geer, een rivier die meandert door gras- en weiland omringd door populieren. Haar water vult nog altijd de slotgrachten ten noorden, oosten en westen van het kasteel, grotendeels opgetrokken in de 17de eeuw rond de middeleeuwse donjon. Maar het belangrijkste kenmerk van dit dorp is ongetwijfeld het indrukwekkende aantal huizen met houtvakwerk dat er bewaard is gebleven. Gelegen aan de grens met Vlaanderen ging Otrange/Wouteringen van de provincie Limburg over naar de provincie Luik in 1963.

Vroeger was Bergilers een Naamse enclave in het land van Luik. Talrijke opgravingen onthulden sporen van bewoning op verschillende tijdstippen. Er bestond zelfs een klein relais langs de oude Bavay-Cologne heirweg die door het dorp loopt. Deze gemeente heeft ook een oude molen, een kerk met versterkte toren, en een fraai voorbeeld op het gebied van burgerlijke architectuur : het Baljuwhuis.

In Grandville, een voormalige heerlijkheid van het graafschap Looz, destijds heel dichtbij, vindt men nog een paar mooie kwadraathoeven. Vanaf de 16de eeuw had het gehucht dezelfde burchtvoogden als Oreye/Oerle, waarmee het lief en leed zou delen tot het einde van de Moderne tijd.

Wat Lens-sur-Geer betreft : dit is een voormalige heerlijkheid die behoorde aan het kapittel van Saint-Denis te Luik. Het woongebied was ingericht rond een van de mooiste kerken van de streek, Saint-Hubert. Het prachtige gebouw, met toren van vuursteenpuin, heeft een middeleeuwse oorsprong. Het werd meermaals verbouwd, ook zo het koor, in 1748.